AKTUALNA SYTUACJA RYNKOWA PRZEMYSŁU SPOTKAŃ I WYDARZEŃ
Czynniki wpływające na obecną sytuację:
- globalne i natychmiastowe wstrzymanie organizacji podróży służbowych, spotkań, wydarzeń firmowych i udziału w targach / wystawach zarówno przez polskie, jak i międzynarodowe przedsiębiorstwa;
- wprowadzenie administracyjnego zakazu dot. międzynarodowego poruszania się (m.in. przejazdy, przeloty), jak i też funkcjonowania hoteli, czy też organizacji spotkań, targów, wystaw, koncertów i zgromadzeń publicznych, itp.;
- globalny i krajowy drastyczny spadek zainteresowania klientów indywidualnych (obawa przed zarażeniem się wirusem), m.in. w zakresie zakupu usług wycieczek zagranicznych, hotelowych, rozrywkowych, czy też przejazdów;
Brak popytu na usługi i produkty z sektora spotkań i wydarzeń oraz brak perspektyw na szybkie przywrócenie do działalności sprzed pandemii, skutkuje bardzo ograniczonymi możliwościami planowania działalności gospodarczej. Niepewność o dzień jutrzejszy w branży MICE jest na najwyższym możliwym poziomie.
Dla przykładu, w pierwszych trzech tygodniach po otwarciu hoteli (I połowa maja) dominowała frekwencja gości do 10 proc. 77 proc. hoteli miejskich i 45 proc. położonych poza miastami deklaruje na lipiec i sierpień br. stan rezerwacji nieprzekraczający 20 proc. posiadanych pokoi. W hotelach pozamiejskich frekwencję powyżej 40 proc. deklaruje tylko 23 proc. obiektów. Z kolei 1/3 hoteli dokonała redukcji pracowników zatrudnionych na umowach o pracę (zatrudnienie w tym segmencie to ok. 1 mln osób). W związku z powyższym aż 87% obiektów ma bardzo poważne kłopoty z płynnością finansową, a 84% hoteli nie przewiduje osiągnięcia zysku z działalności w 2020 roku. Kluczowym czynnikiem w tym zakresie jest brak właśnie indywidualnego, jak i grupowego klienta B2B.
Równie dramatyczna sytuacja panuje w sektorze transportu autokarowego, który do niedawna był polską specjalnością na skalę całej UE (obsługa 25% grup przyjeżdżających do Europy spoza kontynentu). Tylko w 2019 roku polskie autokary przewiozły 5,2 mln turystów odwiedzających stary kontynent. Co ważne nasz kraj dysponuje bardzo nowoczesną flotą pojazdów liczących ok. 14 000 autokarów, a sama tylko branża odpowiada za 1,2% polskiego eksportu, zatrudniając przy tym ok. 80 000 osób. Od lutego 2020 roku nastąpił spadek sprzedaży w tym zakresie o 98%, a pierwsze zlecenia są przewidywane na okres kwiecień – maj 2021 roku. Co roku średni stopień rejestracji nowych pojazdów wynosił ok. 350 sztuk, a w okresie styczeń – maj były to tylko 44 pojazdy. Średnia wartość nowego autokaru to ok. 1,5 mln PLN. Aktualnie zakupiony pojazd w styczniu 2020 roku jest wart ok. 800 tys. PLN i nie może przy tym znaleźć nabywcy.
Nie należy się zatem, dziwić, że podobny dramatyczny trend ma miejsce w zakresie organizacji targów, spotkań biznesowych, czy też wydarzeń artystyczno – rozrywkowych (koncerty, festiwale itp.). Tylko w 2019 roku ponad 30 mln osób uczestniczyło w wydarzeniach o charakterze masowym, a prawie 16 mln zarówno w kraju, jak i zagranicą w spotkaniach biznesowych. Sama tylko wartość spotkań i wydarzeń B2B generuje ok 1,5% polskiego PKB, mając bezpośredni wpływ na prawie 220 000 miejsc pracy. W okresie luty – sierpień nie odbyło się / nie odbędzie ok 95 – 100% planowanych spotkań biznesowych, a najnowszy trend pokazuje u klientów obawę przed II falą zachorowań i tym samym zdecydowana większość planowanych projektów jest przenoszona na 2021 rok z zastrzeżeniem, że ten okres i tak może się wydłużyć. W rezultacie podmioty organizujące spotkania i wydarzenia (m.in. agencje eventowe) przewidują spadek swoich przychodów średnio w zakresie 65 – 80% w całym 2020 roku. Nie można się zatem dziwić, że już ok 50% firm w tej dziedzinie podjęło decyzję o zwolnieniach pracowników i aż 80% o obniżeniu wynagrodzeń swojemu personelowi.
Częścią turystyki są też podróże służbowe. W Polsce jest 165 firm, które profesjonalnie organizują na rzecz innych firm wyjazdy z i do Polski w celach służbowych. Są to firmy, posiadające licencje IATA (International Air Transport Association) uprawniającą do wystawiania biletów lotniczych. Zatrudniają one powyżej 3500 osób. Zamknięcie nieba spowodowało z dnia na dzień spadek obrotów do zera. Perspektywa wychodzenia z kryzysu jest bardzo pesymistyczna. Wg naszych danych do końca roku może być to 25-30% ruchu z roku poprzedniego. Związane jest to zarówno z sytuacją epidemiologiczną, brakiem siatki połączeń jak i ogólnym spowolnieniem gospodarczym i polityką zaciskania pasa w firmach.
Agenci IATA w 2019 generowali tylko na sprzedaży biletów lotniczych 3,5 mld pln. Trzeba pamiętać, iż pośredniczą oni również w sprzedaży biletów kolejowych i autokarowych, wynajmie aut, rezerwacjach hotelowych i sprzedaży ubezpieczeń. Obecnie widzimy minimalny ruch w podróżach na terenie Polski i jeszcze mniejszy na terenie EU. Podróże w dalszych kierunkach firmy przekładają na 2021 rok.
Podobny można rzec los dotyka tzw. turystyki motywacyjnej (incentive – zagraniczne grupowe wyjazdy biznesowe), która prognozuje spadek wartości swojego rynku z ok. 767 mln PLN do poziomu poniżej 250 mln PLN. Spadek ten uwzględnia też wyjazdy zrealizowane w pierwszym kwartale przed wybuchem epidemii. Jest to dramatyczna informacja, również w tym kontekście, że ta część gospodarki rozwijała się tempie kilkunastu procent rocznie. Stowarzyszenie Organizatorów Incentive Travel (SOIT) od 6 lat regularnie bada rynek w badaniu Barometr SOIT, które od lat wykazywało tendencję rozwojową tej branży. W 2018 roku wartość rynku incentive była szacowana na ok. 640 mln zł, a w 2019 roku było to już ok. 767 mln zł (wzrost o 18,5 proc.). Jeszcze w marcu 2020 badania nastrojów organizatorów incentive travel pokazywały, że spadek obrotów będzie ok. 50-procentowy, w kwietniu przewidywane spadki sięgały 77 proc. Te liczby mogą być jednak nadal niedoszacowane. Biorąc pod uwagę sytuację z końca czerwca, eksperci SOIT estymują, że spadki mogą osiągnąć nawet 90 proc.
Niestety gospodarcze tsunami nie omija jednej z kluczowych gałęzi naszego przemysłu, a mianowicie targów. Rynek ten, o wartości prawie 3 mld PLN jest zagrożony, a razem z nim prawie 40 000 miejsc pracy (na umowę o pracę oraz na umowy cywilno-prawne). W związku z wysoką niepewnością dot. kolejnej fali wirusa 95% imprez zostało odwołanych lub przeniesionych na jesień lub nawet na kolejny rok. Miesięczne straty rynku targowego to 150 mln zł.
Z kolei stan turystyki wyjazdowej i przyjazdowej można doskonale zobaczyć na własne oczy, czy to na lotnisku F.Chopina w Warszawie, czy też na krakowskim rynku. Dla przypomnienia co roku ok. 10 mln Polaków wyjeżdża zarówno indywidualnie, jak i grupowo (ok 4 mln) zagranicę. Co ważne, przyjeżdża do nas w tym czasie prawie 20 mln osób (rokrocznie kilkunastoprocentowy wzrost). Tutaj również spadki sięgają 90 – 95%, co stanowi ogromne zagrożenie dla dalszego funkcjonowania nie tylko touroperatorów, ale całego lokalnego łańcucha dostaw opartego na kliencie z zagranicy (tylko sam Kraków rokrocznie odwiedza ok 14 mln turystów). Jesienią również touroperatorzy staną przed wyzwaniem zwrotów ogromnych środków do klientów (mija okres 180 dni) raz koniecznością odnowienia gwarancji ubezpieczeniowych, których to na ten moment nie chce przedłużyć żadna firma ubezpieczeniowa.
Branża wydarzeń, biznesowych i artystyczno-rozrywkowych oraz powiązane z nią sektory kultury i rozrywki, operatorów obiektów, techniki estradowej, które w Polsce zatrudniają ponad 300 000 osób od marca nie są w stanie funkcjonować ze względu na restrykcje wprowadzone w związku z pandemią. Obroty spadły radykalnie, większości przypadków o 100% w okresie marzec- czerwiec. Mimo luzowania obostrzeń w ostatnim czasie, powrót do normalności w tych sektorach jest nadal niemożliwy. Ze względu na wycofanie się publicznych i prywatnych inwestorów jak i klientów detalicznych z planowanych, zawieszonych wydarzeń, w wyniku kryzysu gospodarczego i obaw przed nawrotem epidemii. Finansowanie przedsięwzięć rozrywkowo-artystycznych jest od miesięcy zablokowane, z prognozami na drugą połowę roku odrodzenia się popytu na poziomie 3-5%.
Od miesięcy tysiące pracowników z zaplecza kultury, technicy sceniczni, realizatorzy, animatorzy, konstruktorzy oraz sami artyści, aktorzy, muzycy nie są w stanie pracować aby się utrzymać i swoje firmy.
Sytuacja tych ludzi, jak i organizatorów i producentów wydarzeń w Polsce jest dramatyczna. Utrzymywanie jej oznacza totalne wyniszczenie tej kultury polskiej w najbliższych miesiącach. A to przekłada się i na zmniejszenie udziału przemysłów czasu wolnego i kreatywnych w gospodarce narodowej (dotychczas na poziomie 3,5% PKB), jak i na zwolnienia, bezrobocie, utratę dorobku ostatnich dekad wypracowanego przez firmy i jednostki.
Przypomnijmy w tym miejscu, że co roku w Polsce zgodnie z danymi ZUS odbywa się ok. 7 200 imprez masowych, w których uczestniczy ok 28 mln Polaków oraz ok. 70 000 przedstawień z udziałem ok. 15 mln osób. Tylko w okresie czerwiec sierpień nie odbędzie się ok 10 000 imprez biletowanych (w tym największe festiwale) i ok 10 000 mniejszych wydarzeń. Co ważne w okresie czerwiec – wrzesień zostało odwołanych ok. 7 000 koncertów polskich wykonawców. Dodatkowo, trzeba brać pod uwagę, że tylko w III kwartale wartość zwrotów do klientów z powodu odwołanych koncertów wynosi ok 500 mln PLN, a w przypadku utrzymania takiego trendu do końca 2020 roku powiększy się do 1 mld PLN.
Należy również i przede wszystkim zwrócić uwagę, iż wszystkie formy wsparcia ze strony państwa zamknęły się z końcem czerwca, a sytuacja finansowa w naszym sektorze pozostaje bez zmian i dalej jest po prostu fatalna bez perspektyw na szybką zmianę. Środki otrzymane z Tarczy Finansowej PFR również szybko ulegną wyczerpaniu w najbliższych miesiącach.
Biorąc pod uwagę powyższe dane kluczowe jest utrzymanie i rozwinięcie dodatkowych form wsparcie dla przemysłu dot. m.in.:
- pobudzenia popytu
- obniżenie VAT na usługi hotelowe / konferencyjne / gastronomiczne;
- możliwość wliczenia inwestycji dot. organizacji spotkań / wydarzeń w koszty uzyskania przychodu;
- możliwość odliczania z PIT wydatków konsumentów na turystykę pobytową w Polsce;
- możliwość uelastycznienia funduszu socjalnego przedsiębiorstw na wydatkowanie dot. organizacji spotkań i wydarzeń pracowniczych;
- stworzenie funduszu asekuracyjnego na pokrycie poniesionych przez uczestników kosztów na uczestnictwo w wydarzeniach, które zostaną odwołane z powodu koronawirusa.
- dodatkowego bezpośredniego wsparcia finansowego
- zwrotne i bezzwrotne dodatkowe pożyczki płynnościowe z BGK / ARP (banki komercyjnego nie udzielają kredytów branży mimo gwarancji de minimis 80%) lub dodatkowa transza pomocy ze strony PFR;
- dofinansowanie kosztów leasingu szczególnie w branży autokarowej i sprzętu estradowego (nagłośnienie, oświetlenie itp.);
- przedłużenie ważności voucherów, które klienci otrzymają przy rezygnacji z usług spowodowanych przez Covid – 19;
- wsparcie sektorowe ze środków UE (Recovery Fund) przeznaczony m.in. na innowacje i zrównoważony rozwój;
- utworzenie funduszu pożyczkowego dla touroperatorów zapewniających im płynnością finansową w przypadku przypadających na jesień masowych zwrotów środków do klientów (mija wtedy ustawowy termin 180 dni przypadający na zwroty).
- dodatkowego bezpośredniego wsparcia dot. kosztów pracy
- przedłużenie zwolnienia z ZUS oraz stosowania przestoju ekonomicznego z dopłatami do miejsc pracy na podstawie PKD oraz kryterium spadku obrotów (70% w trzech miesiącach: kwiecień, maj i czerwiec 2020 lub 60% w trzech miesiącach: czerwiec, lipiec i sierpień 2020);
- przedłużenia tzw. “postojowego” dla osób prowadzących JDG lub realizujących zlecenia na podstawie umów cywilnoprawnych na podstawie tych samych kryteriów (PKD oraz spadek obrotów).
- dodatkowego bezpośredniego wsparcia dot. promocji Polski jako destynacji indywidualnej, grupowej i biznesowej
- uruchomienie w trybie natychmiastowym kompleksowej promocji marketingowej nakierowanej na rynki o najszybszym potencjale odbudowy, mającej pobudzić popyt na usługi naszego przemysłu;
- dopłaty do udziału w Targach w Polsce i zagranicą.
- uelastycznienie zaleceń i wytycznych dot. organizacji wydarzeń i spotkań
- w tym momencie jak widać nie ma kłopotu żeby tysiące osób spotykały się nad Wisłą, czy też na stadionie sportowym więc oczekujemy uelastycznienia zaleceń, które w tym momencie pozwalają na spotkania max. 150 osób przy zachowaniu bardzo wysokich rygorów bezpieczeństwa. Konieczne jest zatem “uwolnienie” wydarzeń biznesowych i rozrywkowych w miarę postępu w zwalczaniu pandemii co aktualnie ma miejsce. Proponujemy zatem zniesienie maksymalnego pułapu 150 osób przy zachowaniu pełnego reżimu sanitarnego jak najszybciej.
Przykłady innych krajów pokazują, że powyżej wymienione rozwiązania są możliwe do szybkiego wprowadzenia.
Tylko Niemcy przygotowały sektorowe formy wsparcia m.in. dla branży kultury i rozrywki (o wartości ponad 1 mld EUR) i autokarów (200 mln EUR).
Z kolei obniżanie podatku VAT staje się aktualnie najważniejszym globalnym trendem w zakresie pobudzaniu popytu. W dniu dzisiejszym rząd Wielkiej Brytanii ogłosił redukcję VAT z 20 na 5% w zakresie hoteli, gastronomii i atrakcji turystycznych.
https://turystyka.rp.pl/trendy/34698-wielka-brytania-tnie-vat-zeby-pomoc-turystyce
35 euro za miejsce – tyle rząd Bułgarii będzie dopłacać do lotów czarterowych. Program dotowania powinien wystartować w połowie lipca.
https://turystyka.rp.pl/biura-podrozy/34706-bulgaria-doplaci-do-czarterow
Popularne turystycznie kierunki, jak np. Bułgaria, Sycylia czy Meksyk, już mają pomysł na to, w jaki sposób przyciągnąć turystów po zakończeniu kryzysu związanego z pandemią. Władze państw kuszą zagranicznych gości rozmaitymi dopłatami do wakacyjnego wypoczynku.
Skład Rady Przemysłu Spotkań i Wydarzeń:
- Stowarzyszenie Organizatorów Incentive Travel SOIT
- Stowarzyszenie Komunikacji Marketingowej SAR
- Klub Agencji Eventowych SAR
- Stowarzyszenie Konferencje i Kongresy w Polsce – SKKP
- Stowarzyszenie Organizatorów Imprez Artystycznych i Rozrywkowych SOIAR
- Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego IGHP
- Polska Izba Techniki Estradowej PITE
- Polskie Stowarzyszenie Rozwoju Infrastruktury Sportu i Rekreacji IAKS Polska
- Zrzeszenie Agentów IATA w Polsce
- SITE Poland – Society for Incentive Travel Excellence – Chapter Poland
- Stowarzyszenie Branży Eventowej SBE
- Polska Izba Przemysłu Targowego PIPT
- Harmony Polish Hotels
- Polskie Stowarzyszenie Przewoźników Autokarowych PSPA
- Izba Gospodarcza Menedżerów Artystów Polskich IGMAP
- Fundacja FOH
- Future for MICE
- Meeting Professional International Poland Chapter MPI
